Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan “Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik” Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
29 Temmuz 2023 tarihli ve 32263 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik, sağlık hizmetlerinde tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerine ilişkin temel ilke ve ölçütlerin belirlenmesi, bu faaliyetlerin denetlenmesi ve uygulanacak yaptırımlara ilişkin usul ve esasları düzenliyor.
Yönetmelik, sağlık meslek mensuplarını, sağlık hizmeti sunan gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine ait olup Sağlık Bakanlığı tarafından verilen izin, uygunluk belgesi veya ruhsat ile faaliyet gösteren tüm sağlık kurum, kuruluş, müesseseleri ve uluslararası sağlık turizmi aracı kuruluşları tarafından yapılan tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerini kapsıyor.
Yönetmelikle, sağlık hizmet sunumunda örtülü veya açık reklam yapılması ve yaptırılması yasaklanıyor. Tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerinde genel ahlaka, tıbbi deontoloji ve meslek etiği kurallarına uyulması zorunlu hale getiriliyor.
Sosyal paylaşım ve internet sitelerinde yapılan tanıtım ve bilgilendirmelerde de yönetmelikte öngörülen ilkelere uyulması zorunlu olacak. Bu ilkelere aykırı olarak tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerinde bulunanlar ile paylaşanlar aynı derecede sorumlu tutulacak.
Sağlık tesisleri ve meslek mensuplarının, sundukları sağlık hizmetleri ile ilgili tanıtım ve bilgilendirmelerinde, tedavinin etkilerini kıyaslayıcı ve talep oluşturan nitelikte öncesi ve/veya sonrası görsellerin kullanılması yasaklanıyor. Hastaya ait görsel içeriklerin kullanılabilmesi için hastanın yazılı onamının alınması şart koşuluyor.
Tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri; Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü ve İl Sağlık Müdürlükleri tarafından düzenli olarak denetlenecek. İllerde, Sağlıkta Bilgilendirme Tanıtım Faaliyetleri İl Değerlendirme Komisyonu kurulacak ve aykırılık tespit edilen faaliyetler hakkında idari yaptırımlar uygulanacak.
Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik Detaylı Özeti
1. Giriş Bilgileri
- Yönetmelik, 29 Temmuz 2023 tarihli ve 32263 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
2. Amaç ve Kapsam
2.1. Amaç (Madde 1)
Bu yönetmelik, sağlık hizmetlerinde tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerine ilişkin temel ilke ve ölçütlerin belirlenmesi, bu faaliyetlerin denetlenmesi ve uygulanacak yaptırımlara ilişkin usul ve esasları düzenlemektedir.
2.2. Kapsam (Madde 2)
Yönetmelik aşağıdakileri kapsar:
- Sağlık meslek mensuplarını
- Sağlık hizmeti sunan gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine ait olup Sağlık Bakanlığı tarafından izin, uygunluk belgesi veya ruhsat ile faaliyet gösteren tüm sağlık kurum, kuruluş ve müesseseleri
- Uluslararası sağlık turizmi aracı kuruluşları
- Sağlık hizmet sunumu alanında yetkisi, izni ya da ruhsatı bulunmayan kişi, kurum ve kuruluşların tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri
3. Tanımlar (Madde 4)
Yönetmelikte kullanılan önemli tanımlar:
TerimTanımBakanlıkSağlık BakanlığınıGenel MüdürlükSağlık Hizmetleri Genel MüdürlüğünüKomisyonSağlıkta Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri İl Değerlendirme KomisyonunuReklamSağlık alanında ticari amaçlı pazarlama iletişimi niteliğindeki duyurularıSağlık meslek mensubuHekim, diş hekimi, eczacı, hemşire, ebe ve optisyen ile 1219 sayılı Kanunda tanımlanan diğer meslek mensuplarınıTanıtım ve bilgilendirme faaliyetleriReklam tanımı kapsamına girmeyen, yanıltıcı olmayan, sağlığı tehlikeye düşürmeyen bilgilendirme faaliyetlerini
4. Temel İlkeler (Madde 5)
4.1. Genel İlkeler
- Sağlık hizmet sunumunda örtülü veya açık reklam yapılması ve yaptırılması yasaktır
- Tanıtım ve bilgilendirmelerde genel ahlaka, tıbbi deontoloji ve meslek etiği kurallarına uyulmalıdır
- Bilgilendirmeler sadece konusunda hukuken yetkili sağlık meslek mensupları tarafından yapılabilir
- Halkı yanıltan, yanlış yönlendiren, sağlığı tehlikeye düşüren bilgilendirmeler yapılamaz
4.2. İçerik Sınırlamaları
- Bilimsel olarak kanıtlanmamış, yerleşik tıbbi metot haline gelmemiş tedavi yöntemleri hakkında açıklamalara yer verilemez
- Tanıtımlar; hasta kabul edilen uzmanlık dalları, adres, iletişim bilgileri, muayene bilgileri ve sağlığı koruyucu bilgilerle sınırlıdır
- 1219 sayılı Kanunda yer alan ana dal ve yan dal uzmanlığı dışında unvan kullanılamaz
- Hastaların teşekkür ilanında bulunduğuna dair izlenim oluşturacak faaliyetlerde bulunulamaz
4.3. Sosyal Medya ve İnternet Düzenlemeleri
- Sosyal paylaşım ve internet sitelerinde yapılan tanıtım ve bilgilendirmelerde yönetmelik ilkelerine uyulması zorunludur
- İnternet sitelerindeki bilgilendirmenin son güncelleme tarihi ve editör iletişim bilgileri belirtilmelidir
- İnternet arama motorlarında kullanılacak anahtar kelimeler yönetmelik ilkelerine aykırı olamaz
- Kişilerin bilgi ve rızaları olmaksızın iletişim araçlarıyla reklam ve tanıtım yapılamaz
5. Görsel İçerik Kullanımı (Madde 7)
5.1. Temel Kurallar
- Tedavinin etkilerini kıyaslayıcı öncesi ve/veya sonrası görsellerin bulunması yasaktır
- Görsel içeriklerde genel ahlak kurallarına aykırı, kamu sağlığını tehdit eden, kişi haklarını zedeleyen içerik bulunmamalıdır
- Hastaya ait görsel içeriklerin kullanılabilmesi için EK-1’deki Görsel İçerik Kaydetme ve İşleme Onam Formu ile açık rıza alınmalıdır
- Hastanın geri çekme talebi derhal işleme alınmalıdır
5.2. Kesin Yasaklar
- Ameliyathanede veya tıbbi girişim esnasında hasta görüntüsü paylaşılamaz
- Vücudun mahrem bölgelerine ait görsel içerikler paylaşılamaz
- Görsel içeriklere ait paylaşımlar yoruma açılamaz
- Görsel içerikler sponsorlu olarak ya da ücret verilerek yayınlatılamaz
- Hasta yorumları veya teşekkür ilanı anlamına gelecek ifadeler paylaşılamaz
6. Denetim ve Değerlendirme (Madde 8-9)
6.1. Denetim Mekanizması
- Tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri Genel Müdürlük ve Müdürlükler tarafından düzenli olarak taranır
- İllerde Sağlıkta Bilgilendirme Tanıtım Faaliyetleri İl Değerlendirme Komisyonu kurulur
- Komisyon, Valilik onayı ile oluşturulur ve en az beş üyenin katılımıyla toplanır
- Aykırılığı tespit edilen faaliyetler Reklam Kurulunca değerlendirilmek üzere Ticaret Bakanlığına bildirilir
6.2. Radyo ve Televizyon Denetimi
- Radyo ve televizyon kanallarında açıklama yapan sağlık meslek mensupları EK-3’teki Taahhütnameyi imzalamak zorundadır
- Bu faaliyetler Bakanlıkça oluşturulan en az üç kişilik komisyon tarafından incelenir
- Aykırı paylaşımlar hakkında Radyo ve Televizyon Üst Kuruluna bildirim yapılır
7. Yaptırımlar (Madde 10)
7.1. Meslek Mensuplarına Yönelik Yaptırımlar
- Hekim veya diş hekimlerine 1219 sayılı Kanun kapsamında idari para cezası uygulanır
- İlgililer hakkında meslek kuruluşuna bildirim yapılır
7.2. Sağlık Tesislerine Yönelik Yaptırımlar
- Sağlık tesisi iki kez uyarılır
- Bir yıl içinde üç kez aykırılık tespitinde üç gün süreyle ilgili birimin faaliyeti durdurulur
- Uluslararası sağlık turizmi kuruluşları için kademeli olarak bir ay ve üç ay faaliyet durdurma uygulanır
- Organ nakil merkezleri için ilk tespitte üç ay kadavra organ dağıtımı durdurulur, ikincisinde üç ay faaliyet izni iptal edilir
7.3. Diğer Yaptırımlar
- Yetkisiz sağlık hizmeti sunanların faaliyeti derhal durdurulur ve savcılığa suç duyurusunda bulunulur
- Organ veya doku teminine yönelik ilan verenler hakkında suç duyurusunda bulunulur
- İnternet üzerinden aykırı paylaşımlar için 5651 sayılı Kanun kapsamında erişimin engellenmesi talep edilir
8. Diğer Hükümler
- Mahremiyete saygı ve kişisel verilerin korunması esastır (Madde 6)
- Sosyal sorumluluk projeleri kapsamında tanıtım öncesi Bakanlıktan izin alınması zorunludur (Madde 5/3)
- Uluslararası sağlık turizmi kapsamındaki tanıtımlar ilgili yönetmeliğe uygun yürütülür (Madde 5/4)
- Organ ve doku alınması ve verilmesine ilişkin her türlü reklam faaliyeti yasaktır (Madde 5/5)
Bu yönetmelik, sağlık hizmetlerinde tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerine katı kurallar getirerek, hastaların korunmasını, yanıltıcı bilgilendirmenin önlenmesini ve meslek etiğinin sürdürülmesini amaçlamaktadır.
EK-1
GÖRSEL İÇERİK KAYDETME VE İŞLEME ONAM FORMU
| Açıklama | Şahsıma ait fotoğraf ve/veya video çekimlerinin yapılmasına ve çekimler sırasında ortaya çıkacak görsel içeriklerimin sağlık hizmetlerinde tanıtım ve bilgilendirme çerçevesinde adı geçen sağlık tesisi/sağlık meslek mensubu tarafından işlenmesine, paylaşılmasına ve kullanılmasına kimliğimin gizli tutulması şartı ile açık rızam olduğunu ve işbu metni okuyup anladığımı kabul ediyorum. |
|---|
Onamı Veren/Yasal Temsilcisi
| Adı Soyadı | |
|---|---|
| T.C. Kimlik No | |
| Tarih | |
| İmza |
Onamı Alan
| Sağlık Tesisi | |
|---|---|
| Uygulayıcı Hekimin Adı Soyadı | |
| Görevi/Unvanı | |
| T.C. Kimlik No | |
| Tarih | |
| İmza |
Açıklamalar
- Hasta istediği zaman verdiği bu onamı (rızayı) geri çekme hakkına sahiptir.
- Bu rıza formu, görsel verilerin işlenmesi, paylaşılması ve kullanılmasına yönelik olup, tedavi sürecine etkisi yoktur.
- Her cerrahi veya girişimsel işlem risk taşır. Sonuçlar kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Her vakada aynı sonuç elde edilemeyebilir. Erken dönem sonuçları yanıltıcı olabilir, görseldeki sonuç zamanla değişebilir. İşlem öncesinde hastanın uygulayıcı hekim tarafından bilgilendirilmesi zorunludur.
EK-3
TAAHHÜTNAME
Topluma yönelik olarak radyo ve televizyonlarda yapacağım bilgilendirmelerde, halkın sağlığını koruma amacı ve mesleğimin gerektirdiği sorumluluk bilinci içerisinde;
- Kanunlara, genel ahlaka, tıbbi deontoloji ve sağlık meslekleri etik kurallarına uyacağımı,
- Dürüstlük ve tarafsızlık, saygınlık ve güven, nezaket ve saygı gibi temel etik ilkelerine uygun davranacağımı,
- Bilgilendirmelerimde, kendi uzmanlık/mesleki alanım sınırları içinde kalacağımı,
- Belirli bir hasta veya hastaların teşhis ve tedavisine yönelik olarak bilgilendirme yapmayacağımı,
- Kişileri yanıltacak, yanlış yönlendirecek ve paniğe sevk edecek şekilde konuşmayacağımı,
- Kişilerin, bilgi ve tecrübe eksikliğini istismar edecek şekilde veya abartılı iddialar ileri sürerek yanlış izlenim oluşturmayacağımı,
- Doğruluğu bilimsel ve klinik olarak kanıtlanmamış veya mevzuatla tıbbi işlem olarak tanımlanıp düzenlenmemiş tedavi ve yöntemler hakkında; bu yöntemlerin hastalıkları tedavi ettiği veya tedaviye yardımcı olduğuna dair bilgilendirme yapmayacağımı,
- Hastaların hekim veya sağlık kuruluşunu seçme hakkını ihlal edecek şekilde ve belirli bir kişi veya belirli bir sağlık kuruluşlarına yönlendirmeyeceğimi,
- Sağlık hizmetlerinin sonuçlarını garanti eden ve kesinlik vaat edecek şekilde konuşmayacağımı,
- Bilimsel yayınlardan yapılan alıntılar ve bilimsel terimleri yanıltıcı biçimde kullanmayacağımı,
- Sağlık kuruluşları ve sağlık meslek mensuplarına yönelik şiddete sevk edici, aşağılayıcı ve alay edici ifadeler kullanmayacağımı,
- Yürürlükteki mevzuata göre ülkemizde uygulanması yasaklanmış olan tıbbi işlemlere yönelik bilgilendirme yapmayacağımı,
Beyan ve taahhüt ederim.
| Adı Soyadı | |
|---|---|
| Görevi/Unvanı | |
| T.C. Kimlik No | |
| Diploma No | |
| Tarih | |
| İmza |
